Category: ชีวิตประจำวัน

33. การใช้ประโยชน์จากกระถิน

ที่นี่มีต้นกระถินเยอะมาก เยอะมากจนเป็นปัญหา และปัญหานั่นแหละทำให้เราต้องใช้ปัญญา

เนื่องจากกระถินเยอะเกิน ก็ต้องขยันตัดมันออก ทั้งตัดแบบถอนรากถอนโคน ตัดเล็มกิ่ง ทำอย่างไรจึงจะมีพลังในการทำงาน เมื่อปริมาณของงานนั้นเยอะจนท้อเลยทีเดียว

ผมก็ใช้วิธีหาประโยชน์จากกระถินนี่แหละ กระถินนี่เป็นพืชที่มีพลังงานมาก สัตว์ชอบกิน คนเลี้ยงวัวจะเอากระถินไปให้วัวกิน แล้วสุดท้ายก็กลายเป็นปุ๋ยคอกมาใส่ต้นไม้

เราก็ลดขั้นตอนจากการเอากระถินใส่ไปในวัว มาใส่ในดิน ใส่ในต้นไม้เลย แน่นอนว่าไม่สมบูรณ์เท่าวัวย่อยหรอก แต่มันจะดีกว่าในหลาย ๆ ด้าน และในระยะยาวด้วย

ใบกระถินถ้าแดดดี ผมก็ทิ้งไว้ให้แห้งแล้วเอามาผสมดินปลูก หรือไม่ก็ผสมในแปลงผักเลย จะรูดใบออกทั้ง ๆ ที่ยังเขียวหรือวางตากแดดทิ้งไว้ให้แห้งแล้วค่อยรูดใบออกก็ได้ แล้วแต่ความเหมาะสมของสภาพอากาศในเวลานั้น ๆ

ส่วนกิ่งและต้น สมัยก่อนมองมันแล้วเป็นภาระมาก เดี๋ยวนี้คิดอะไรไม่ออกก็เอาไปเผาถ่าน เอาไปทำฟืน เอาไปทำเสาบ้าง ตอนนี้ก็สามารถใช้ประโยชน์และกำจัดกระถินส่วนเกินได้อย่างเต็มใจแล้ว ที่เหลือก็มีแค่ใช้แรงกายไปทำเท่านั้น

เป้าหมายของผมคือจะทำให้กระถินหายไปจากพื้นที่ โดยมีต้นไม้ที่ใช้ประโยชน์อื่น ๆ ได้มาทดแทน เราไม่ได้จำเป็นต้องใช้ประโยชน์จากกระถินถึงขนาดจะต้องมีมัน แต่ในเมื่อมีมันแล้ว ก็ต้องรู้จักหาประโยชน์จากมัน

32. ฝนที่ไม่ได้อยู่ในแผน

ปกติแล้วเวลาจะทำงานอะไร ผมจะตั้งโครงขึ้นมา ว่าจะทำสิ่งนี้สิ่งนั้นในช่วงเวลาหนึ่ง ๆ

ซึ่งก่อนหน้านี้ก็อากาศร้อนมาก เราก็วางแผนไว้แบบหนึ่งว่าจะทำงานแบบนี้นะ จะผสมปูน เทปูน ก็เลยซื้อปูนมารอ

แต่พอซื้อมาเสร็จ ฝนก็มาด้วย ทีนี้งานปูนกับฝนมันไปด้วยกันไม่ได้ ไอ้ที่ว่าจะไปเร่งงานก่อนฝนตกบางทีมันก็ไม่แน่เสมอไป เพราะที่เราเห็นฟ้าใส คิดว่าฝนมันจะไม่ตกแน่ ๆ ภายใน ครึ่งวัน บางทีผ่านไปแค่ครึ่งชั่วโมงฟ้าก็มืดมาพร้อมเมฆฝนเลยก็เป็นได้

ก็ต้องวางแผนเดิมกันไป วางงาน นั่งดูฝนตก เปลี่ยนเป็นกิจกรรมรองน้ำฝนไว้กินแทน ปูนไว้ทีหลังแล้วกัน ตารางงานมันจะเลื่อน มันจะโยกย้ายอะไรไปมันก็เป็นธรรมดา

ส่วนตัวผมว่า ฝนตกนี่เป็นช่วงที่อยู่ยากที่สุดแล้ว เพราะไม่ค่อยมีกิจกรรมอะไรให้ทำ หรือจะทำกิจกรรมอะไรหลังจากนั้นก็ลำบาก จะขุดดิน ดินก็ติดจอบติดเสียมกันจนต้องลำบากแงะ จะมีก็แค่งานเบา ๆ เช่น ถอนวัชพืชไปเรื่อย ๆ

จริง ๆ ฝนตกก็มีข้อดีมาก คือไม่ต้องรดน้ำต้นไม้ อัตราการรอดของต้นไม้ที่ลงไว้มีสูง อัตราการเติบโตของพืชผักที่ปลูกไว้ค่อนข้างดี ซึ่งมันจะดีมากหากสถานที่นี้ลงตัวดีแล้ว แต่หากยังอยู่ในขั้นตอนพัฒนา ก็ถือว่าเป็นอุปสรรครูปแบบหนึ่ง

31. ใช้ฟืน ได้ไฟ ได้ถ่าน

หลังจากที่ผมใช้ฟืนมาได้สักพัก ก็ได้รับประโยชน์จากฟืนมากมาย ได้มากกว่าถ่านเสียอีก เลยเก็บมาบันทึกกันหน่อย

การได้ฟืนมานั้นก็ไม่ได้ยากเย็นอะไร เพราะต้องถางป่าที่รกอยู่แล้ว ไหนจะกระถิน ไหนจะปอกระสา มันเยอะจนไม่รู้จะเอาไปทำอะไร ก็เอามาทำเป็นเชื้อเพลิงนี่แหละ สุดท้ายก็จะได้ถ่าน เอาไปใช้ปลูกต้นไม้ได้อีก

ถ้าซื้อถ่านที่เขาเผานี่มันไม่ง่ายนะ มันต้องเอารถไปขนมา ฟืนจึงเป็นความเรียบง่ายและพอเพียงชนิดหนึ่งที่เหมาะสมกับชีวิตบ้านไร่

ฟืนคือความไม่แน่นอน จะวางใจเหมือนใช้เตาแก๊สหรือกะทะไฟฟ้าไม่ได้ เพราะความร้อนที่ได้มันไม่แน่ แม้จะมีฟืนปริมาณเท่ากัน แต่ถ้าไม้ต่างชนิดก็ให้ความร้อนต่างกัน ไหนจะขนาด รูปทรง อีกที่มีผลต่อความร้อน ดังนั้นการทำอาหารด้วยฟืนจะต้องคอยสังเกตมากกว่า ต้องคอยเติมเชื้อเพลิงหรือลดมันลงบ้าง ซึ่งก็เป็นเรื่องที่ยุ่งยากกว่าการปรับอุณหภูมิขึ้นลงของเครื่องใช้ไฟฟ้ามาก

การใช้ฟืนในหน้าฝนนั้น คงไม่เหมือนหน้าร้อน เพราะอากาศมีความชื้นสูง ต้องจัดเตรียมฟืน เก็บฟืนไว้ในที่แห้ง หรืออย่างน้อย ๆ ก็ไม่ให้โดนน้ำค้างหรือน้ำฝน

การใช้ฟืนนั้นยังสามารถจุดไฟให้ติดได้ง่ายกว่าใช้ถ่าน เพราะก่อกองไฟด้วยเศษไม้และฟืนนี่แทบจะไม่ต้องใช้พัด แต่ก่อเตาถ่านต้องใช้ ก็เลยเป็นอีกหนึ่งความสะดวกของการใช้ฟืน

29. ฝน และ แมลงเม่า

หลังจากหนาวมาหลายวัน อากาศก็เปลี่ยนเป็นร้อน เพียงแค่ลมพัดผ่านวันเดียว ฤดูกาลก็เปลี่ยนได้

หลังจากร้อนมาสักพักจนอบอ้าว ฝนก็ตกลงมา ตกมาไม่เยอะหรอก แต่เม็ดใหญ่ ตกได้ไม่นานก็หยุด พอให้ชุ่มฉ่ำ เย็นสบาย อุณหภูมิก็ลดลงมาเป็นสบาย ๆ อีกครั้ง

28.คั่วเมล็ดมะม่วงหิมพานต์

ด้วยความที่ว่าอยากจะปลูกมะม่วงหิมพานต์ไว้สัก 4-6 ต้น เพราะเป็นพืชที่ให้ทั้งโปรตีน ให้ทั้งน้ำมัน ทั้งเป็นที่นิยมอีกต่างหาก เอาเป็นว่ากินเองก็ได้ ทำขายก็คงพอมีคนสนใจ

ทีนี้ก่อนจะปลูก มันก็ต้องศึกษากันก่อนว่ากระบวนการที่จะทำให้ได้กินเนี่ย เขาทำอย่างไร ไม่ใช่ว่าปลูกแล้วแปรรูปยาก ขั้นตอนเยอะ อะไรแบบนี้มันก็ไม่ไหว

พอดีว่ามีคนเขาให้เมล็ดมะม่วงหิมพานต์มาให้ปลูก เราก็เลยแบ่งส่วนหนึ่งมาทดลองคั่วดู ก่อนจะคั่วก็เปิดหาความรู้กันในอินเตอร์เน็ตนั่นแหละ ตามที่่เขาทำให้ดูกัน เราก็เรียนรู้ไป

พอมาถึงคราวทำจริงนี่ก็ระวังเหมือนกัน เพราะที่เขาทำให้ดูนี่มันติดไฟง่าย เราก็ลองเอาหม้อเก่านี่มาคั่ว ก็คั่วไป ใช้ไม้เขี่ย วน ๆ ไปให้มันร้อนหลาย ๆ ด้าน ไม่นานนักก็ไฟลุก เราก็ตายใจ เห็นเปลือกมันหนาเลยปล่อยให้ไฟลุกไปสักพัก รอบแรกได้แบบรูปขวาบน น้ำตาลมาเชียว สรุปว่าเสีย

รอบสองพอจะกะเวลาได้ คือถ้าไฟติด ก็ดับแล้วเลิกเลย ก็ออกมาดูดี แต่เมล็ดมันไม่เต่งเหมือนที่เราซื้อกินกัน ก็ไม่รู้ว่าเพราะอะไรเหมือนกัน แต่ก็กินได้

สรุปลองกินทั้งแบบยั่งไม่คั่ว คั่วแล้วไหม้ คั่วแล้วยังไม่ไหม้ ก็โอเค สรุปความคิดว่าจะปลูกมะม่วงหิมพานต์ไว้กินก็ผ่าน ไว้ปลูกโตให้ผลแล้วค่อยมาว่ากันอีกที

27. ถางหญ้า ตัดหญ้า ซอยหญ้า

ที่นี่เป็นไร่เก่า มีหญ้าเป็นปกติ ถ้าปล่อยไว้นาน หญ้าจะโต ยาวมากกว่า 1 เมตร แม้จะเห็นว่ามันแห้ง แต่มันยังไม่ตาย ถ้าเราไม่ตัด มันก็จะไม่สลาย มันจะอยู่ของมันแบบนั้นไปอีกนานพอสมควร

แต่ถ้าเราตัด มันก็จะแตกใบใหม่ ถึงตอนนั้นค่อยขุดต้นมันออกอีกทีหนึ่ง เมื่อเราตัดหญ้าเราก็จะได้หญ้า จะเอาไปทำอะไรก็แล้วแต่สะดวก

แต่ก่อนผมใช้คลุมต้นไม้บ้าง คลุมแปลงผักบ้าง ไอ้คลุมต้นไม้นี่มันก็ดีอยู่หรอก ไม่นานก็ย่อย แถมรักษาความชื้นใต้ต้นได้อีก แต่คลุมแปลงผักนี่ไม่ไหว หญ้ายาวกว่าหนึ่งเมตร จัดลงแปลงผักเล็ก ๆ ของเรา ยังไงมันก็ขาด ๆ เกิน ๆ ล้นออกมาบ้าง ไม่สม่ำเสมอกันบ้าง

สุดท้ายก็เลยลองเอาหญ้ามาตัด ก็ลองตัดตั้งแต่ 2 นิ้ว ไปจนถึง 6 7 8… ก็แล้วแต่จะไปใช้กับที่แบบไหน ถ้าเอาไปคลุมพื้นที่เพาะเมล็ด ซอยสั้น ๆ มันก็ดี แต่ถ้าเอาไปลงแปลงผัก ซอยสั้น ๆ ก็จะเสียแรงเสียเวลาเยอะไปหน่อย

ก็เป็นอีกกิจกรรมที่ดี ที่เอาไว้ทำตอนเที่ยง ๆ จนถึงบ่าย เป็นกิจกรรมที่ทำได้ในร่ม ไม่ต้องออกแดด ตัดหญ้าไป ฟังสิ่งที่เป็นประโยชน์ไป เพลินดีนักเชียว

ยามเย็น

พอมองบรรยากาศตอนเย็นแล้วก็คิดถึงความแตกต่างจากบ้านที่กรุงเทพฯ ที่นี่ไม่มีอะไรเลย มีแต่ทุ่งหญ้า ไร่นา ภูเขา ต้นไม้… แสงยามเย็นจึงไม่มีอะไรบังมากนัก เต็มที่ก็ภูเขาบัง แต่กรุงเทพฯ นี่ตึกบัง บ้านบัง ป้ายบัง ก็เป็นความแตกต่างของเมืองกับชนบท มันก็เป็นของมันอย่างนั้น

ในตอนที่แสงแดดอ่อน ๆ ยามเย็นกำลังจะหมดไป ลมหนาวก็พัดมา ช่วงก่อนหน้านี้จะหนาวแค่ตอนเช้ากับตอนหัวค่ำ แต่ตอนนี้เหมือนจะมีลมหนาวพัดมาทั้งวัน แต่ยังไม่ถึงกับหนาวมาก แค่ยืนขุดดินตากแดดตอนเช้า 8.00 น ก็ยังหนาวจนอยากใส่ชุดกันหนาวทั้งตัวทีเดียว

ถ้าเป็นสมัยก่อนผมก็คงจะอยากไปเที่ยวประเทศที่เขาหนาวสุด ๆ มีหิมะ มีธารน้ำแข็ง แต่ตอนนี้ไม่เอาแล้ว อยู่ที่นี่ แค่หนาวเท่านี้บางทีก็ลำบากร่างกายแล้ว เลยไม่รู้จะไปหาหนาวกว่านี้ทำไม

หน้าหนาวนี่ก็ดีอย่าง ทำงานเหงื่อแห้งไว ไม่เลอะเทอะนัก ส่วนหน้าฝนนี่ลำบากสุด คือเหงื่อออกมาก ยุงเยอะ เลอะเทอะ แต่ให้ผลผลิตดีสุด ผักโตไวดี ส่วนหน้าร้อนนี่เสียน้ำเยอะ คนก็ต้องกินน้ำบ่อย ต้นไม้ก็เช่นกัน

23. การเลือกวัสดุอุปกรณ์ (ลวด)

วันนี้จะมาเล่าเรื่องลวด ในรูปนี้มีลวดสองเส้น เส้นหนึ่งเป็นของเก่า อีกเส้นพึ่งซื้อมาใหม่…

เส้นที่เป็นของเก่าซื้อติดบ้านไว้นานแล้ว อยู่ด้านขวา แขวนไม้ไว้เป็นปีก็ไม่มีสนิมกิน แต่ลวดด้านซ้ายซื้อมาไม่นาน เอามาผูกไม้ก็ไม่นาน สนิมกินในเวลาไม่นาน

22.ฝนตกปลายหนาว

วันนี้มีฝนตกตั้งแต่เช้า หลังจากที่ไม่เห็นมันตกมากว่าครึ่งเดือน

อากาศก่อนหน้านี้ก็ค่อนข้างเย็น ตอนเช้าอุณหภูมิลงไปถึง 19 องศา ซึ่งเย็นแค่นี้ ผมคิดว่าผมก็อยู่ไม่ค่อยสบายแล้ว แต่ปี 58 ที่นี่ก็เคยเย็นกว่านี้ ตกลงไปประมาณ 13-14 องศา เรียกว่าออกมากลางแจ้งลมพัดทีนึงเล่นเอามือชากันเลย

หลังจากอากาศเย็นเมื่อวันสองวันก่อนผ่านไป มันก็เริ่มอุ่นขึ้น เมื่อวานตอนเช้าวัดได้ 24 องศา ก็กำลังดี คิดว่าน่าจะอุ่นขึ้นอีก แต่ฝนกลับตกลงมาก็เลยน่าจะกลายเป็นเย็นลงไปอีก

บ้านที่อยู่นี่ก็ไม่ได้กันร้อนหนาวดีเท่าที่กรุงเทพฯ จะค่อนข้างอ่อนไหวมาก เพราะสร้างด้วยวัสดุที่ไม่กันความเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิเท่าไรนัก ก็อยู่กันไป…